Piotr Gajda, "Demoludy"

Najnowsza książka z wierszami Piotra Gajdy towarzyszy mi od kilku tygodni. Miałem ją w szpitalu, brałem w domu, wchodziłem w nią w piwnicy. Tak jak zawsze autor był dla mnie dojmująco czytelny, tak teraz nie wiem, co sądzić. Czytam i nie mogę się odnaleźć w świecie Demoludów. Nie wiem, do kogo kierowane są te wiersze, nie bardzo rozumiem sens wielu z nich. Mam jednak wrażenie, że obcuję z czymś ważnym.

To oczywiście intrygująca, dopieszczona pod względem formalnym poezja. Każdy wiersz stanowi odrębny byt w menu pod tytułem „Demoludy”. Poziom zapętlenia metafory jest w tych wierszach nie do przyjęcia przez moje podniebienie dobrze czujące się w prostackich klimatach.

Co ciekawe dla mnie najbardziej to nieopuszczające mnie wrażenie podczas czytania, że Gajda teatralizuje świat, sam się w nim przebiera i przebiera innych.  Czy to nieświadoma sugestia z olsztyńskimi Demoludami – festiwalem teatralnym?

Obrazy, które tworzy Gajda są odważne i jakby na scenę teatralną stworzone. Odważne, bo dotykają np. narodowych fobii, ale nie wbijają noża w plecy, nie są też szczeniacką prowokacją.

„Nie wierzę, że gdyby Chrystus zszedł z krzyża, wiszącego

na sali plenarnej, i stanął na mównicy, głusi staliby się

melomanami sprawiedliwej idei.”

He, sytuacja nieco teatralna, jak dla mnie. Ważne też, że Gajda dotykając problemów społecznych czy – powiedzmy- rodem z serwisu wiadomości, nie jest banalny. To poeta patrzący na człowieka również przez pryzmat tego, gdzie żyje, i to wszystko.

Mimo tych społecznych wersów Gajda  trzecią książkę organizuje wokół siebie. Nie wiem czy mam rację, ale na pewno takie odnoszę wrażenie, jakby poeta zdawał się mówić z kolejną książką: teraz o mnie, teraz wreszcie ja. Dlatego to liryka miejscami bardzo osobista, ale żebyśmy nie zasnęli pochylając się nad światem poety, bo światy poetów są zapewne nudne, Piotr Gajda tańczy ze słowami, tworząc wiszące góry metafor, dotyka innych bezpośrednio się do nich, do niego zwracając:

„Tylko pomyśl, czy potrafisz się oddalić

Od oczywistego końca, który tymczasem

Jest zaparowanym przeczuciem, ale kiedyś

Skropli się na prześcieradle (…)”

Zdarzają się też fragmenty, które zapadają w pamięć do szpiku jej:

„W państwie lichwy syty składa

obietnicę rzeźni”.

Bardzo gęsta poezja. Ostatnimi czasy żyję pośród antybiotyków. Może dlatego nie umiem dosłownie potraktować tych wierszy. Z pewnością jest to książka, w której Piotr Gajda zrobił kolejny krok ku wchodzeniu w siebie, wyszarpywaniu z siebie emocji i okiełznywaniu ich za pomocą słowa. Miejscami miałem dosyć, bo wiersze te w warstwie choćby leksykalnej aż przytłaczają.

Niemniej brawo za kolejną książkę, brawa za te sceny, co w niej się odbywają!

Piotr Gajda, „Demoludy”, Instytut Mikołowski 2013